Trang Chính
Tìm kiếm
Phần I: Tiền thân của beatbox
Giới thiệu chung
Beatbox- môn nghệ thuật đường phố, như chúng ta đã biết, có nguồn gốc từ sự bắt đầu của hip-hop hiện đại , ở các góc phố từ Chicago, Bronx, đến Los Angeles, chính xác là như vậy. Mô phỏng âm thanh bộ gõ chính là loại hình nghệ thuật sản sinh ra beatbox – một phần của âm nhạc, của trường phái hip-hop hiện đại, từ khoảng năm 1998 đến nay. Thông qua nhiều nghiên cứu, tìm hiểu khá khó khăn, tôi sẽ truyền tải đến cho bạn, cho những người đọc biết về lịch sử của beatbox một cách chính xác mà ngắn gọn nhất có thể.
Điều đầu tiên là cần quay ngược thời gian về trước khoảng 70- 80 năm, khi dòng nhạc Jazz, Swing và barbershop music thịnh hành. Bi-bop một thể loại của nhạc jazz, cũng được ghi nhận là nhạc jazz khi một nhóm các nghệ sĩ sử dụng tiếng kêu của họ để bắt chước các nhạc cụ. Và đến những năm 1930, hình thành một chuẩn mực mới về nhạc jazz và blue, đó là sử dụng tiếng kêu ngẫu nhiên để tạo nên giai điệu. Scatting ra đời, những ca sĩ sẽ phối hợp một cách hài hòa tiếng kêu của mình để tạo thành giai điệu khi chơi solo hay sử dụng nhạc cụ. Những từ như ví dụ như ‘doot’ ‘wawp’ badapoo’ và nhiều từ khác để bắt chước âm thanh của hai nhạc cụ chủ yếu trong nhạc jazz, kèn trumpet và saxophones, Nó chính là tiền thân của nghệ thuật mô phỏng âm thanh bộ gõ, và sau đó là beatbox. Tuy nhiên, việc bắt chước âm thanh các nhạc cụ đã có từ trước đó rất lâu....
Sự bắt đầu từ xa xưa....
Quay trở lại quá khứ rất lâu trước đây, chúng tôi phát hiện ra những người hát rong (nghệ sĩ- nhạc sĩ đường phố) ở miền Nam nước Pháp những năm 1200- 1300. Những đoàn người hát rong đi khắp nơi, lang thang trên đường phố và đệm nhạc bằng cây đàn luýt( tiền thân của đàn ghi-ta hiện đại). Họ chủ yếu hát về đặc trưng lịch sử của thời kỳ và chủ để tôn giáo. Đến cuối những năm 1400-1500, những nhóm hát này thống nhất với nhau thành một cộng đồng, với tiếng nói chung. Để tạo sự đa dạng, phong phú, sâu sắc hơn trong âm nhạc, họ trao đổi với nhau những bản ghi chép, ghi chú, tên gọi của những điệu nhạc để những ban nhạc có thể biểu diễn những giai điệu này. Những người Digan ở Pháp được công nhận là đi đầu về nghệ thuật mô phỏng âm thanh bộ gõ trong lịch sử âm nhạc.
Thời trung cổ phát triển nghệ thuật Baroc, Nghệ thuật Baroc trở thành nghệ thuật cổ điển, nghệ thuật cổ điển dần dần trở nên lãng mạn, bộ gõ dường như bị lãng quên trong giây lát. Khi âm nhạc dần theo khuynh hướng của Bach và Beethoven với nhạc kinh thánh và nhạc giao hưởng, sử dụng hàng chục cây đàn violông và viola để hát, việc sử dụng âm thanh của con người trong âm nhạc hầu như bị quên lãng. Tuy nhiên,những nhà soạn nhạc về sau như Medtner và Rachmaninov sử dụng nhạc không lời, xướng âm trong các tác phẩm cổ điển của họ. Ví dụ như Rachmaninov, tác phẩm của ông có tên là “Vocalise” – “ Xướng Âm” sử dụng đàn piano, được viết vào năm 1912, với những âm thanh rõ ràng, trong trẻo được hòa âm nhẹ nhàng thành nhạc không lời.
Ngoài ra còn một phát hiện khá thú vị về âm nhạc Ấn Độ. Âm nhạc Bắc Ấn tồn tại hàng thế kỷ (có lẽ là thiên niên kỷ) trước đây đã sử dụng một loại hình nghệ thuật gọi là “ vocal bols” (vocal bowl: âm thanh phát ra gây giật mình, kinh ngạc ....) âm thanh của nó rất giống với âm thanh khi gõ vào tabla- một loại trống truyền thống của Ấn Độ.
Vocal bols là những âm thanh như Dha, Dhi/ Dhin, Ti/ Tin, Ra, Ki, Tan, Na, Tin và Te. Những âm thanh này được sắp xếp 4 nhịp 1 ví dụ như “Ta Dhin Dhin Dha” và được gọi là một thekas để tạo thành nhịp điệu và sự ăn khớp. Và nó vẫn được sử dụng tới ngày hôm nay bởi một vài ban nhạc Ấn Độ, như ban nhạc Alms For Shanti đã biểu diễn một tác phẩm có tên “SuperBols” dưới đây:
Mặc dù nó không phải là nguồn gốc của beatbox ngày nay nhưng không có gì nghi ngờ vì nó tìm thấy sự đồng nhất với beatbox trong tương lai.
Từ Châu Phi đến Châu Mỹ.....
Các nghi thức âm nhạc truyền thống của Châu Phi sử dụng cơ thể để duy trì nhịp điệu âm thanh ví dụ như vỗ tay hay dậm chân. Hít thở thành tiếng lớn cũng đc gọi là “Over breathing” – sử dụng hơi thở có tiết tấu nhịp điệu tạo ra một điệu nhạc làm mê hoặc khi họ biểu diễn. Và nó sử dụng các âm thanh như “ hup hup hup hup” hay “ Ch Ch Ch Ka”. Ngày nay, âm nhạc Tây Phi vẫn sử dụng những kỹ thuật này để nhằm cố tình tạo sự bực tức, cáu giận, cũng như làm các hiệu ứng như nén hơi, vuốt âm, bẻ cong tiếng...
Trong thế kỷ 17, những nô lệ Châu Phi đã được đưa đến Jamaica, và châu Mỹ, nơi mà sau đó âm nhạc châu Phi được pha trộn với âm nhạc dân gian của Châu Âu và những ban nhạc kèn đồng ở đó tạo thành phong cách mới của âm nhạc thế giới sau này – nhạc Jazz và Blues.
*Barbershop....
Cuối những năm 1880, nhóm nhạc màu đen (thường là tứ tấu) hát thể loại acapella, nghĩa là chỉ sử dụng tiếng nói của họ để tạo nên âm nhạc. Họ có một thời gian khá lâu sử dụng những âm thanh như âm trầm, bass như beatbox hiện đại ngày nay, và sự mô phỏng, bắt chước âm thanh theo kiểu tứ tấu giúp cho dòng nhạc này tồn tại khá lâu, ví dụ như tặc lưỡi hay hít hơi rõ ràng. Và hàng trăm năm trước khi xuất hiện Kenny Muhammad, những ban nhạc Barbershop này là bậc thầy về sử dụng inware snare. Mặc dù bộ gõ chỉ là nền tảng cho phong cách của loại âm nhạc này, nhưng không nghi ngờ gì nó đang tạo nên một cơn sốt trên khắp các sân khấu về scatting và bass humming trong làn sóng nhạc jazz, blue, và swing trong một vài năm nữa.
*Blues và Nghệ thuật mô phỏng âm thanh bộ gõ....
Khi blue được mang về bởi những nô lệ châu Phi nói lên sự đau khổ trong cuộc sống, không có nhạc cụ trong tay. Những nhạc sĩ nô lệ đã tự tạo ra âm nhạc với những gì họ có, cơ thể và tiếng nói của họ. Tiếng vỗ tay và lách cách trở thành trống, tiếng kêu trầm thấp trở thành bass đôi –âm thanh chủ đạo của nhạc jazz và blue. Một người sẽ humming, một người có thể là vỗ tay hay gõ lách cách hay đánh vào thứ gì đó giống như trống, và một người sẽ hát. Cuối cùng, sự bắt chước âm thanh này phát triển dần, họ có thể bắt chước, mô phỏng, sáng tạo ra nhiều âm thanh khác nhau hơn như “shhchh” của đĩa hát, “tssa” hi-hat của cymbals đc chơi với một cái bàn chải . Những nhóm nhạc blue này tìm một cách để chơi nhạc mà không có nhạc cụ nào khác ngoài âm thanh của họ. Và nhạc blue tiến gần tới thể loại scatting- nhạc không lời gần hơn, và khác so với dòng nhạc blue chính thống, scatting- nhạc không lời và bass humming – âm trầm ngày càng trở nên nổi tiếng. Những ca sĩ lúc đó cũng lên giọng cao hơn, sử dụng nhiều điểm nhấn hơn, và sử dụng kèn trumpet khi solo. Ngay lập tức nghệ thuật mô phỏng âm thanh trở thành một yếu tố văn hóa thành thị, văn hóa đường phố. Các nghệ sĩ đương phố, sẽ lang thang trên đường phố hoặc ngồi ở các góc phố, biểu diễn bằng cách giả tiếng kèn saxophong hay trumpet để làm các điệu nhạc jazz, blue.
Ngày này...
Ngày này beatbox và nghệ thuật mô phỏng âm thanh bộ gõ có sức sống hơn bao giờ hết. Người ta có thể cho bạn mượn một tai nêu bạn muốn nghe Joel Tunner, một beatbox hàng đầu người Úc sử dụng beatbox để biểu diễn lại một giai điệu hoặc cả một album nhạc. Joel nổi tiếng trên cả đất nước và anh kiếm được hàng triệu đôla từ việc thu âm , truyền hình và bản quyền. Và sau đó là sự thành lập của cộng đồng beatbox thế giới, đưa beatbox trở thành loại hình nghệ thuật thứ năm của hip-hop. Năm 2000, beabtoxer Rahzel đã cover lại bài hát “If your girl only knew” của nữ ca sĩ Aaliyah. Kể từ đó Rahzel đã trở thành một hiện tượng, khi anh đã chinh phục nghệ thuật vừa hát vừa beatbox cùng một lúc. Đó là một dấu mốc trong lịch sử beatbox, là một yếu tố quan trọng của cộng đồng beatbox trên toàn thế giới.
Trong bài tiếp theo chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp nơi hình thành beatbox và beatbox phát triển như thế nào trong những năm 1980- 1990.
*Nguồn từ humanbeatbox.com do Admin Hiển cung cấp và biên; được dịch bới hanquochd; trợ giúp chuyên môn từ leebeekee, MrSad, devilgun-Forum beatboxwithme.com*
Giới thiệu chung
Beatbox- môn nghệ thuật đường phố, như chúng ta đã biết, có nguồn gốc từ sự bắt đầu của hip-hop hiện đại , ở các góc phố từ Chicago, Bronx, đến Los Angeles, chính xác là như vậy. Mô phỏng âm thanh bộ gõ chính là loại hình nghệ thuật sản sinh ra beatbox – một phần của âm nhạc, của trường phái hip-hop hiện đại, từ khoảng năm 1998 đến nay. Thông qua nhiều nghiên cứu, tìm hiểu khá khó khăn, tôi sẽ truyền tải đến cho bạn, cho những người đọc biết về lịch sử của beatbox một cách chính xác mà ngắn gọn nhất có thể.
Điều đầu tiên là cần quay ngược thời gian về trước khoảng 70- 80 năm, khi dòng nhạc Jazz, Swing và barbershop music thịnh hành. Bi-bop một thể loại của nhạc jazz, cũng được ghi nhận là nhạc jazz khi một nhóm các nghệ sĩ sử dụng tiếng kêu của họ để bắt chước các nhạc cụ. Và đến những năm 1930, hình thành một chuẩn mực mới về nhạc jazz và blue, đó là sử dụng tiếng kêu ngẫu nhiên để tạo nên giai điệu. Scatting ra đời, những ca sĩ sẽ phối hợp một cách hài hòa tiếng kêu của mình để tạo thành giai điệu khi chơi solo hay sử dụng nhạc cụ. Những từ như ví dụ như ‘doot’ ‘wawp’ badapoo’ và nhiều từ khác để bắt chước âm thanh của hai nhạc cụ chủ yếu trong nhạc jazz, kèn trumpet và saxophones, Nó chính là tiền thân của nghệ thuật mô phỏng âm thanh bộ gõ, và sau đó là beatbox. Tuy nhiên, việc bắt chước âm thanh các nhạc cụ đã có từ trước đó rất lâu....
Sự bắt đầu từ xa xưa....
Quay trở lại quá khứ rất lâu trước đây, chúng tôi phát hiện ra những người hát rong (nghệ sĩ- nhạc sĩ đường phố) ở miền Nam nước Pháp những năm 1200- 1300. Những đoàn người hát rong đi khắp nơi, lang thang trên đường phố và đệm nhạc bằng cây đàn luýt( tiền thân của đàn ghi-ta hiện đại). Họ chủ yếu hát về đặc trưng lịch sử của thời kỳ và chủ để tôn giáo. Đến cuối những năm 1400-1500, những nhóm hát này thống nhất với nhau thành một cộng đồng, với tiếng nói chung. Để tạo sự đa dạng, phong phú, sâu sắc hơn trong âm nhạc, họ trao đổi với nhau những bản ghi chép, ghi chú, tên gọi của những điệu nhạc để những ban nhạc có thể biểu diễn những giai điệu này. Những người Digan ở Pháp được công nhận là đi đầu về nghệ thuật mô phỏng âm thanh bộ gõ trong lịch sử âm nhạc.
Thời trung cổ phát triển nghệ thuật Baroc, Nghệ thuật Baroc trở thành nghệ thuật cổ điển, nghệ thuật cổ điển dần dần trở nên lãng mạn, bộ gõ dường như bị lãng quên trong giây lát. Khi âm nhạc dần theo khuynh hướng của Bach và Beethoven với nhạc kinh thánh và nhạc giao hưởng, sử dụng hàng chục cây đàn violông và viola để hát, việc sử dụng âm thanh của con người trong âm nhạc hầu như bị quên lãng. Tuy nhiên,những nhà soạn nhạc về sau như Medtner và Rachmaninov sử dụng nhạc không lời, xướng âm trong các tác phẩm cổ điển của họ. Ví dụ như Rachmaninov, tác phẩm của ông có tên là “Vocalise” – “ Xướng Âm” sử dụng đàn piano, được viết vào năm 1912, với những âm thanh rõ ràng, trong trẻo được hòa âm nhẹ nhàng thành nhạc không lời.
Ngoài ra còn một phát hiện khá thú vị về âm nhạc Ấn Độ. Âm nhạc Bắc Ấn tồn tại hàng thế kỷ (có lẽ là thiên niên kỷ) trước đây đã sử dụng một loại hình nghệ thuật gọi là “ vocal bols” (vocal bowl: âm thanh phát ra gây giật mình, kinh ngạc ....) âm thanh của nó rất giống với âm thanh khi gõ vào tabla- một loại trống truyền thống của Ấn Độ.
Vocal bols là những âm thanh như Dha, Dhi/ Dhin, Ti/ Tin, Ra, Ki, Tan, Na, Tin và Te. Những âm thanh này được sắp xếp 4 nhịp 1 ví dụ như “Ta Dhin Dhin Dha” và được gọi là một thekas để tạo thành nhịp điệu và sự ăn khớp. Và nó vẫn được sử dụng tới ngày hôm nay bởi một vài ban nhạc Ấn Độ, như ban nhạc Alms For Shanti đã biểu diễn một tác phẩm có tên “SuperBols” dưới đây:
Mặc dù nó không phải là nguồn gốc của beatbox ngày nay nhưng không có gì nghi ngờ vì nó tìm thấy sự đồng nhất với beatbox trong tương lai.
Từ Châu Phi đến Châu Mỹ.....
Các nghi thức âm nhạc truyền thống của Châu Phi sử dụng cơ thể để duy trì nhịp điệu âm thanh ví dụ như vỗ tay hay dậm chân. Hít thở thành tiếng lớn cũng đc gọi là “Over breathing” – sử dụng hơi thở có tiết tấu nhịp điệu tạo ra một điệu nhạc làm mê hoặc khi họ biểu diễn. Và nó sử dụng các âm thanh như “ hup hup hup hup” hay “ Ch Ch Ch Ka”. Ngày nay, âm nhạc Tây Phi vẫn sử dụng những kỹ thuật này để nhằm cố tình tạo sự bực tức, cáu giận, cũng như làm các hiệu ứng như nén hơi, vuốt âm, bẻ cong tiếng...
Trong thế kỷ 17, những nô lệ Châu Phi đã được đưa đến Jamaica, và châu Mỹ, nơi mà sau đó âm nhạc châu Phi được pha trộn với âm nhạc dân gian của Châu Âu và những ban nhạc kèn đồng ở đó tạo thành phong cách mới của âm nhạc thế giới sau này – nhạc Jazz và Blues.
*Barbershop....
Cuối những năm 1880, nhóm nhạc màu đen (thường là tứ tấu) hát thể loại acapella, nghĩa là chỉ sử dụng tiếng nói của họ để tạo nên âm nhạc. Họ có một thời gian khá lâu sử dụng những âm thanh như âm trầm, bass như beatbox hiện đại ngày nay, và sự mô phỏng, bắt chước âm thanh theo kiểu tứ tấu giúp cho dòng nhạc này tồn tại khá lâu, ví dụ như tặc lưỡi hay hít hơi rõ ràng. Và hàng trăm năm trước khi xuất hiện Kenny Muhammad, những ban nhạc Barbershop này là bậc thầy về sử dụng inware snare. Mặc dù bộ gõ chỉ là nền tảng cho phong cách của loại âm nhạc này, nhưng không nghi ngờ gì nó đang tạo nên một cơn sốt trên khắp các sân khấu về scatting và bass humming trong làn sóng nhạc jazz, blue, và swing trong một vài năm nữa.
*Blues và Nghệ thuật mô phỏng âm thanh bộ gõ....
Khi blue được mang về bởi những nô lệ châu Phi nói lên sự đau khổ trong cuộc sống, không có nhạc cụ trong tay. Những nhạc sĩ nô lệ đã tự tạo ra âm nhạc với những gì họ có, cơ thể và tiếng nói của họ. Tiếng vỗ tay và lách cách trở thành trống, tiếng kêu trầm thấp trở thành bass đôi –âm thanh chủ đạo của nhạc jazz và blue. Một người sẽ humming, một người có thể là vỗ tay hay gõ lách cách hay đánh vào thứ gì đó giống như trống, và một người sẽ hát. Cuối cùng, sự bắt chước âm thanh này phát triển dần, họ có thể bắt chước, mô phỏng, sáng tạo ra nhiều âm thanh khác nhau hơn như “shhchh” của đĩa hát, “tssa” hi-hat của cymbals đc chơi với một cái bàn chải . Những nhóm nhạc blue này tìm một cách để chơi nhạc mà không có nhạc cụ nào khác ngoài âm thanh của họ. Và nhạc blue tiến gần tới thể loại scatting- nhạc không lời gần hơn, và khác so với dòng nhạc blue chính thống, scatting- nhạc không lời và bass humming – âm trầm ngày càng trở nên nổi tiếng. Những ca sĩ lúc đó cũng lên giọng cao hơn, sử dụng nhiều điểm nhấn hơn, và sử dụng kèn trumpet khi solo. Ngay lập tức nghệ thuật mô phỏng âm thanh trở thành một yếu tố văn hóa thành thị, văn hóa đường phố. Các nghệ sĩ đương phố, sẽ lang thang trên đường phố hoặc ngồi ở các góc phố, biểu diễn bằng cách giả tiếng kèn saxophong hay trumpet để làm các điệu nhạc jazz, blue.
Ngày này...
Ngày này beatbox và nghệ thuật mô phỏng âm thanh bộ gõ có sức sống hơn bao giờ hết. Người ta có thể cho bạn mượn một tai nêu bạn muốn nghe Joel Tunner, một beatbox hàng đầu người Úc sử dụng beatbox để biểu diễn lại một giai điệu hoặc cả một album nhạc. Joel nổi tiếng trên cả đất nước và anh kiếm được hàng triệu đôla từ việc thu âm , truyền hình và bản quyền. Và sau đó là sự thành lập của cộng đồng beatbox thế giới, đưa beatbox trở thành loại hình nghệ thuật thứ năm của hip-hop. Năm 2000, beabtoxer Rahzel đã cover lại bài hát “If your girl only knew” của nữ ca sĩ Aaliyah. Kể từ đó Rahzel đã trở thành một hiện tượng, khi anh đã chinh phục nghệ thuật vừa hát vừa beatbox cùng một lúc. Đó là một dấu mốc trong lịch sử beatbox, là một yếu tố quan trọng của cộng đồng beatbox trên toàn thế giới.
Trong bài tiếp theo chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp nơi hình thành beatbox và beatbox phát triển như thế nào trong những năm 1980- 1990.
*Nguồn từ humanbeatbox.com do Admin Hiển cung cấp và biên; được dịch bới hanquochd; trợ giúp chuyên môn từ leebeekee, MrSad, devilgun-Forum beatboxwithme.com*
Được sửa bởi hanquochd.aka.JV ngày Tue Mar 01, 2011 10:21 pm; sửa lần 2.
